Mooi lenteweer vandaag, ideaal voor een uitstapje. Ik neem jullie graag virtueel mee naar Nederland. Gisteren de Reizen Corona van Herman Van Goethem, met zijn nostalgische souvenirs uit het Antwerpen van de 19e eeuw. Nu een stukje Belgisch erfgoed midden in Nederland: het Belgenmonument in Amersfoort, ter herinnering aan de internering in Nederland tijdens WO I.

Toen de Duitsers België in 1914 binnenvielen, vluchtten een miljoen burgers en militairen naar Nederland. De meesten keerden binnen een jaar weer terug. Een groot aantal, met name geïnterneerde militairen, bleef echter achter. Ruim 20.000 van deze vluchtelingen zijn in Amersfoort opgevangen (waaronder bv. ook Rik Wouters en vrouw Nel). Als dank voor de gastvrijheid hebben zij in 1917 op de Amersfoortse Berg het grootste monument van Nederland gebouwd. Het gebouw is ontworpen door de Brugse architect Huub Hoste, de tuin door Belgische tuinarchitect Louis van der Swaelmen, alles uitgevoerd door geïnterneerde Belgische soldaten, leerlingen van de werkscholen in de kampen. Het werd later aan Nederland geschonken als blijk van waardering voor de gastvrijheid. 

Recent werd het helemaal gerestaureerd en de parktuin errond heraangelegd zoals het vroeger ontworpen was. Ook de beiaard in de toren staat klaar om te bespelen. Een onbekend pareltje erfgoed. Op uitzondering van enkele joggers is het er altijd bijzonder kalm. Een vrij surrealistisch beeld om stadsarchitectuur te ontdekken midden een bos. Een plek om tot rust te komen en te mediteren.

Het monument is opgetrokken in een stijl die verwant is aan de Amsterdamse School en bestaat uit twee delen: het hoofdgebouw en een herdenkingsmuur.

• De modernistische architect Huub Hoste  kennen we vooral van het Zwarte Huis in Knokke, maar ook van het woonhuis Lens op de Schuttersvest in Mechelen. Hij ondernam na zijn architectuurstudies verschillende reizen naar Nederland en stond in bewondering voor Berlage. In 1914 vluchtte hij met zijn gezin naar Nederland wat voor hem toch een beetje thuis voelde. Tijdens die ballingschap verzorgde hij een architectuurkroniek in De Telegraaf en kwam hij met verschillende leden van De Stijl in contact. Hoewel Hoste van dan af de invloed van de Nederlandse avant-garde onderging en zelfs een artikel in De Stijl publiceerde, weigerde hij, vanwege zijn katholieke overtuiging, het manifest van de groep te ondertekenen. Ook na de oorlog bleef hij min of meer trouw aan een eclectische variant van de Amsterdams School en werd pas later een minnaar van het pure modernisme.

• Op de herdenkingsmuur zijn prachtige bas-reliëfs te zien van de Nederlandse beeldhouwer Hildo Krop. Met zijn typisch expressionistische stijl geeft hij het verdriet en ellende weer van de Belgische vluchtelingen tijdens de oorlog. Het verhaal start met de vlucht uit België terwijl granaten ontploffen, verder de ontvangst door de Nederlanders met voedsel en boeken (?!), de ontbering en het verdriet en rechts de slachtoffers van de oorlog, radeloos en uitgeput.

In de aanloop van de honderdste verjaardag in 2016 ontstonden verschillende initiatieven, o.a. deze interessante blog. Maar leuk en heel ontspannend is de volgende korte videoreportage van de drie Van Rossems: Maarten van Rossem, zijn zus Sis en zijn broer Vincent. Ze gaan op stap in steden in Nederland of net over de grens, laten elkaar vrij onbekende plekken zien en vertellen elkaar de verhalen die daarbij horen. Ze doen dat zoals alleen zij dat kunnen: met veel kennis, zonder enige opsmuk en met gevoel voor humor. Maarten bekijkt de steden vanuit zijn specialiteit, geschiedenis, Sis als kunsthistorica en Vincent is expert op het gebied van architectuur.

Vandaag kan je kijken naar hun bezoek aan het Belgenmonument, al was het toen wat druiliger. Klik hier.